ایمان به آخرتایمان به آخرت ، در کنار ایمان به خدا و ایمان به پیامبران (علی نبینا وآله و علیهم السلام) قرار گرفته است. ۱ - در قرآنتقارن ایمان به آخرت با سایر اصول دین نشان دهنده اهمّیت آن است: «وَلکنَّ البِرَّ مَن ءَامَنَ بِاللّهِ وَ الیومِ الأخِرِ وَالمَلئِکةِ والکتبِ وَالنَّبیینَ» هم چنین به تصریح قرآن ، ایمان به آخرت، جزئی از دعوت سایر پیامبران (علی نبینا وآله و علیهم السلام) نیز بوده است، [۲]
نثر طوبی، ج ۱، ص ۱۲.
چنان که در صحف حضرت ابراهیم و حضرت موسی (علیهماالسلام) بر پایدار بودن آخرت تأکید شده و حضرت شعیب (علیه‌السلام) قوم خود را به پرستش خدا و باور به آخرت ترغیب کرده است. حضرت یوسف (علیه‌السلام) از منکران خدا و آخرت دوری جسته، خود را در اعتقاد به مبدأ و آخرت، پیرو پدرانش حضرت ابراهیم و حضرت اسحاق و حضرت یعقوب (علی نبینا وآله و علیهم السلام)می‌داند هم چنین حضرت موسی (علیه‌السلام) قارون مال اندوز را به کار برای آخرت می‌خواند. درباره جمعی از اهل کتاب ، آمده است: از میان اهل کتاب، گروهی درست کردارند... به خدا و آخرت ایمان دارند. ۲ - آثار ایمان به آخرتایمان و باور به سرای آخرت و اعتقاد به این‌که بین کردار انسان در دنیا و سرنوشت او در آخرت ارتباط وجود دارد، تأثیر بسیاری در روح و روان ونیز افعال اختیاری انسان دارد. برخی از آثاری که قرآن آن‌ها را ذکر کرده بدین شرح است: ۲.۱ - پایبندی به دستورات خدا۱. پای بندی به دستورهای الهی: ایمان به آخرت، موجب تسلیم شدن در برابر فرمان های خداوند ، مانند جهاد ، انفاق در راه خدا، مراقبت بر نماز ، تعمیر مساجد ، رعایت حقوق خانواده و شهادت به حق می شود. ۲.۲ - اطاعت از خدا و پیامبر۲. اطاعت از خدا و پیامبر و اولوا الامر : قرآن، لازمه ایمان به خدا و آخرت را اطاعت از خدا، پیامبر و اولیای امر می‌داند: «أَطِیعُوا اللّهَ و أَطِیعُوا الرَّسولَ و أُولِی الأَمرِ مِنکم... إِن کنتُم تُؤمِنونَ بِاللّهِ و الیومِ الأَخِرِ». ۲.۳ - حق طلبی۳. حق طلبی و ایمان به قرآن : کسانی که به آخرت ایمان می‌آورند، در مقابل حقیقت تسلیم بوده، به قرآن نیز ایمان می‌آورند: «وَالَّذِینَ یؤمِنونَ بِالأَخِرةِ یؤمِنونَ به.» به گفته علاّمه طباطبایی ، چون قرآن به آرامش آخرتی می‌خواند و از عذاب جاویدان برحذر می‌دارد، مؤمنان به آخرت و به آن ایمان می‌آورند. ۲.۴ - سرپیچی از ابلیس۴. پیروی نکردن از شیطان : شیطان، بر مؤمنان به آخرت سلطه ای که به پیروی از او بینجامد ندارد: «و مَا کانَ لهُ عَلیهِم مِن سُلطن إِلاَّ لِنَعلمَ مَن یؤمِنُ بِالأَخِرةِ» زیرا تردید در امر آخرت عامل پیروی از شیطان است. ۲.۵ - آرامش۵. آرامش : انسانی که همه چیز را در زندگی دنیا خلاصه می‌کند و به آخرت ایمان ندارد، در زندگی احساس پوچی و بی هدفی می‌کند، از همین رو ناکامی ها، سختی‌ها و مصیبت‌ها و همچنین ترس از مرگ و نابودی و نبود پناه گاه مطمئن و نگرانی از گذشته و فرصت های از دست رفته و وحشت از آینده، آرامش روحی و روانی او را سلب می‌کند، [۲۲]
معاد از نظر روح و جسم، ج ۱، ص ۴۴.
در حالی که انسان معتقد به آخرت ، دنیا را گذرگاه و وسیله ای برای رسیدن به هدف، و آخرت را هدف و مقصد جاودانی خود می‌شناسد.کسانی که به خدا و روز بازپسین ایمان آورده، کار نیکو انجام می‌دهند، نه ترسی دارند و نه اندوهی: «مَن ءَامَن بِاللّهِ و الیومِ الأَخِرِ و عَمِلَ صلحاً فَلاَ خوفٌ عَلیهِم و لاَ هُم یحزَنونَ.». ۲.۶ - بهره مندی از نعمات دنیوی۶. بهره مندی از نعمت های دنیایی با مصونیت از عذاب آخرتی: حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) در دعای خویش از خدا می‌خواهد که مکه را شهری امن گرداند، و مردمش را - هرکس از آنان که به خدا و روز بازپسین ایمان بیاورد - از فرآورده های دنیا روزی بخشد: «و إِذ قَالَ إِبرهیمُ رَبِّ اجعَل هذا بَلداً ءَامِناً و ارزُق أَهلَهُ مِنَ الثَّمرتِ مَن ءَامنَ مِنهُم بِاللّهِ والیومِ الأَخِرِ». خداوند ضمن پذیرش دعای حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) بیان داشته که کافران از اهل مکه را نیز از نعمت های دنیایی بهره مند می‌سازد، امّا در آخرت، این دو گروه از هم جدا و کافران به عذاب آتش مبتلا می شوند. طبرسی «ثمرات» در آیه را به «انواع رزق» تفسیر کرده است. ۲.۷ - هدایت و رستگاری۷. برخورداری از هدایت و رستگاری: آنان که به آخرت یقین داشته باشند، از هدایت الهی برخوردار بوده، هم آنان رستگارند: «و هُم بِالأَخرةِ هُم یوقِنونَ أُولئِک عَلی هُدی مِن رَبِّهِم و أُولئِک هُمُ المُفلِحون.» ۲.۸ - پاداش الهی۸. پاداش الهی: کسانی که به خدا و آخرت ایمان داشته، کارهای پسندیده انجام دهند، اجرشان نزد خدا محفوظ است: «مَن ءَامنَ بِاللّهِ و الیومِ الأَخِرِ و عمِلَ صلِحاً فَلهُم أَجرُهُم عِندَ رَبِّهِم». ۲.۹ - رضون الهی و بهشت۹. رحمت و رضون الهی و بهشت: مؤمنان به خدا و آخرت، در جوار رحمت حق در می‌آیند: «ومِنَ الأَعرابِ مَن یؤمنُ بِاللّهِ و الیومِ الأَخِرِ... سَیدخِلُهُم اللّهُ فِی رَحمتِهِ» آنان را به بهشت جاوید وعده می‌دهد. خداوند از آنان راضی است و آنان نیز از خدا راضی اند: «لا تَجِدُ قومًا یؤمنونَ بِاللّهِ والیومِ الأَخِرِ... رَضِی اللّهُ عَنهُم و رَضُوا عَنه.» ۲.۱۰ - پذیرفتن پند۱۰. خودسازی و پذیرفتن پند: کسانی که به خداو آخرت ایمان داشته باشند، پندهای الهی را می‌پذیرند: «ذلِک یوعَظُ بهِ مَن کانَ مِنکم یؤمنُ بِاللّهِ و الیومِ الأَخِرِ....» ایمان به آخرت، انسان را به تهذیب جان وا داشته و در پرورش روح نقش مؤثّری دارد. [۳۵]
تفسیر موضوعی، ج ۲، ص ۵۴۵.
۳ - پانویس۴ - منبعدانشنامه موضوعی قرآن کریم، برگرفته از مقاله «آخرت». |